Πολλοί άνθρωποι υποφέρουν καθημερινά από έντονες κρίσεις άγχους που συνήθως παίρνουν τη μορφή άμεσης και αιφνίδιας σωματικής διέγερσης με την ταυτόχρονη παρουσία σκέψεων απώλειας της λογικής ή φόβου επικείμενης σωματικής βλάβης ή θανάτου. Το βασικό αίσθημα είναι η αιφνίδια και κατακλυσμική εμφάνιση του άγχους και η έλλειψη νοηματοδότησής του με αποτέλεσμα την αντίληψη ότι κάτι έντονα καταστρεπτικό συμβαίνει στο σώμα. Η Διαταραχή πανικού χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες προσβολές πανικού, που είναι συνήθως απροσδόκητες και διαρκούν ορισμένα λεπτά και το άτομο σχεδόν πάντα διακατέχεται από το φόβο πιθανής επανάληψης των προσβολών.
Τα διαγνωστικά κριτήρια είναι:

Προσβολή Πανικού: μια διακριτή περίοδος έντονου φόβου η δυσφορίας, κατά τη διάρκεια της οποίας τέσσερα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα εμφανίστηκαν αιφνίδια και έφτασαν σε κορύφωση σε διάστημα δέκα λεπτών της ώρας:
1. αίσθημα παλμών, καρδιά που σφυροκοπά ή επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού
2. εφίδρωση
3. τρέμουλα ή έντονος τρόμος
4. αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας
5. αίσθημα πνιγμονής
6. πόνος ή δυσφορία στο στήθος
7. ναυτία ή κοιλιακή ενόχληση
8. αίσθημα ζάλης, αστάθειας ή τάση λιποθυμίας
9. αποπραγματοποίηση ή αποπροσωποίηση
10. φόβος απώλειας του ελέγχου ή απώλειας του λογικού
11. φόβος θανάτου
12. παραισθησίες (μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα)
13. ρίγη ή εξάψεις
​
Αγοραφοβία: άγχος όταν το άτομο βρίσκεται σε μέρη όπου η διαφυγή μπορεί να είναι πολύ δύσκολη (ή ενοχλητική) ή όπου μπορεί να μην υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια εάν συμβεί μια απρόσμενη ή εκλυόμενη από την κατάσταση κρίση πανικού ή πανικόμορφα συμπτώματα. Οι φόβοι του αγοραφοβικού αφορούν κατά κανόνα ομάδες καταστάσεων στις οποίες περιλαμβάνονται να είναι μόνος μακριά από το σπίτι, να είναι μέσα σε πλήθος ή να περιμένει σε ουρές, να βρίσκεται πάνω σε γέφυρα και να ταξιδεύει με λεωφορείο, τρένο ή αυτοκίνητο.
​
Τρόπος σκέψης και ερμηνείας
Ουσιαστικά τα επεισόδια πανικού προέρχονται από καταστροφικές ερμηνείες των σωματικών αισθημάτων που γίνονται αντιληπτά ως απειλές, οι οποίες δομούν μια κατάσταση αναμονής με άγχος για το μέλλον. Οι λανθασμένες αυτές ερμηνείες οδηγούν σε αύξηση της επαγρύπνησης για ανεύρεση σωματικών συμπτωμάτων που υποδηλώνουν κίνδυνο, επαγρύπνηση που έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση του αισθήματος της ανησυχίας και του άγχους με επακόλουθο τη συνεχή διατήρησή του. Εκλυτικά αίτια για την απαρχή του πανικού δεν είναι μόνο σωματικά συμπτώματα αλλά μπορεί να είναι και αισθήματα που προκύπτουν από αλλαγή στη συναισθηματική σφαίρα (όπως πχ θυμός, χαρά), ή από αβλαβή γεγονότα (όπως άσκηση, κατανάλωση καφέ, ξαφνική έγερση κλπ.). Τα παραπάνω αισθήματα γίνονται αντιληπτά ως ιδιαίτερα επικίνδυνα και ως εκ τούτου θεωρούνται ενδείξεις για την έλευση επικείμενης καταστροφής. Η καταστροφική αυτή εξήγηση προκαλεί μια αυτόματη αντίδραση άγχους με γρήγορη κλιμάκωση συμπτωμάτων που οδηγεί τελικά σε κρίση πανικού.
Η διαταραχή πανικού διατηρείται από δυο κυρίως διαδικασίες: την υπερεπαγρύπνηση και τις συμπεριφορές ασφάλειας (αποφυγής). «Η υπερεπαγρύπνηση σημαίνει την τάση για συνεχή αναζήτηση σημείων υποδήλωσης κάποιας επικείμενης βιολογικής (θάνατος, αρρώστια), ή πνευματικής (παραφροσύνη ή απώλεια των αισθήσεων) βλάβης. Οτιδήποτε παρατηρηθεί στο σώμα ερμηνεύεται ως απόδειξη παθολογικού προβλήματος και το άτομο δεν ανακουφίζεται παρότι το περιβάλλον (ενίοτε και το ιατρικό προσωπικό) διαβεβαιώνουν για το αντίθετο.
Αντίστοιχα, οι συμπεριφορές αποφυγής που χαρακτηρίζουν την αγοραφοβία συμβάλλουν στην εκδήλωση πανικού, υπό το πρίσμα του φαινομένου της αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Συγκεκριμένα, ένα άτομο που ερμηνεύει καταστροφικά τη παροδική ζάλη του σα σήμα επικείμενης λιποθυμίας πιθανά θα σταθεί στον τοίχο ή ένας άλλος άνθρωπος που θα ερμηνεύσει την ταχυπαλμία σαν πρώιμο σημάδι καρδιακής προσβολής, θα επιβραδύνει τους ρυθμούς του και θα κάτσει να ξεκουραστεί σε μια καρέκλα μέχρι να ηρεμήσει. Όλες οι προαναφερθείσες συμπεριφορές, λειτουργούν «ψευδοπροστατευτικά» ως προς τα σωματικά συμπτώματα γιατί εμποδίζουν την άμεση διάψευση και αμφισβήτηση των καταστροφικών σκέψεων σχετικά με τις συνέπειες των συμπτωμάτων και άρα ενισχύουν την εκδήλωση πανικού.
​
Θεραπεία
Η θεραπευτική προσέγγιση στην κρίση πανικού έχει δυο επίπεδα. Αρχικά, αναφορικά με την ανακούφιση από το εξαιρετικά τρομακτικό περιεχόμενο των σκέψεων και τις επακόλουθες συνέπειες από τις αποφυγές και την σταδιακή απομόνωση του ατόμου χρησιμοποιούνται διάφορες τεχνικές αναδόμησης και τροποποίησης σκέψης και συμπεριφοράς. Σε δεύτερο επίπεδο η θεραπευτική σχέση και η αντίστοιχη μεθοδολογία οδηγούν σταδιακά στην ανακάλυψη των βαθύτερων αιτιών εγκλωβισμού και κατά επέκταση αίσθηση ανημπόριας που σωματικά εκδηλώνονται με τις κρίσεις πανικού.