Πώς μπορώ να ζω μια ζωή που να αξίζει; Τι σημαίνει να ζει κανείς; Αυτές κι άλλες ερωτήσεις που έχουν να κάνουν με την ύπαρξή μας και το νόημά της βρίσκονται σε ένα κουτάκι στην άκρη του μυαλού μας. Ανασύρονται σε κάποια συζήτηση, σε κάποια στιγμή αναπόλησης, αλλά τείνουμε να τις προσπερνάμε γρήγορα με την πρόφαση πάντα ότι δεν είναι η ώρα τώρα. Είναι η ώρα να τρέξουμε, να προλάβουμε το χρόνο να μην μας φύγει. Πρέπει συνεχώς να συνεχίσουμε να ακολουθούμε την τροχιά των πραγμάτων, μην τυχόν και χάσουμε την ορμή μας και πέσουμε από την άκρη του κόσμου. Κι ο χρόνος φεύγει σαν τους κόκκους άμμου από τα χέρια μας.
Κι όμως, οι ερωτήσεις αυτές έχουν καθοριστική σημασία. Γιατί αναζητούμε νόημα. Εάν σταματήσετε για ένα λεπτό ότι κάνετε, και σκεφτείτε τι κάνετε και γιατί, θα δείτε ότι υπάρχει κάποιος σκοπός, κάποιο νόημα. Κι αυτό γιατί το έχουμε ανάγκη. Σε έναν ασταθή κόσμο ψάχνουμε σταθερότητα και λόγο. Το θέμα είναι το νόημα αυτό μας δίνει δύναμη κι ελπίδα;
Ζούμε σε μια κοινωνία σε κρίση. Η κρίση αυτή είναι πολυδιάστατη και δεν είναι μόνο οικονομική. Συνεπακόλουθα, έχουν αλλάξει πολλά όχι μόνο στο βιοτικό μας επίπεδο. Όπως θα ήταν αναμενόμενο, με κάθε κρίση έρχεται κι η αμφισβήτηση. Οι αξίες επαναπροσδιορίζονται, ερωτήματα αναδύονται κι έννοιες όπως κοινωνική κι ατομική ευημερία μπαίνουν στο μικροσκόπιο.
Ένα από τους λόγους που μας φέρνουν μπροστά στην αμφισβήτηση και στην ανάγκη εξεύρεσης νέων νοημάτων είναι το γεγονός ότι η ευτυχία είναι και θα παραμείνει απροσδιόριστη. Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που γνωρίζουμε πάρα πολλά πλέον για τον κόσμο και μπορούμε να ελέγχουμε ακόμα πιο πολλά. Κι όμως ότι κι εάν κάνουμε δεν είναι αρκετό. Γιατί ενώ καταφέραμε, ως ένα μεγάλο βαθμό, το γενικότερο στόχο μας να κάνουμε τη ζωή μας συνεχώς ευκολότερη κι ασφαλέστερη, έχουμε αδρανήσει στο πως ζούμε τη συναισθηματική και πνευματική μας ζωή. Έτσι, πασχίζουμε για μια κατάσταση μόνιμης ευδαιμονίας που όμως δεν μπορούμε ποτέ να τη φτάσουμε. Παρόλη τη νέα μας γνώση, την ενόραση και την τεχνολογία, εξακολουθεί να μην υπάρχει μια μαγική συνταγή για τη ζωή. Κι εμείς πολλές φορές συνεχίζουμε να πασχίζουμε για την μόνιμη ευδαιμονία, είτε νιώθουμε μακριά της είτε νιώθουμε κοντά της, τη βλέπουμε μπροστά μας σαν μονόδρομο, αλλά αδυνατούμε πολλές φορές να δούμε το σήμα που μας προειδοποιεί για το αδιέξοδο.
Ο σύγχρονος πολιτισμός έχει ως στόχο την απόκτηση αγαθών και προϊόντων με τρόπο που δεν είναι τόσο ικανοποιητικός όσο φανταζόμασταν. Έχει αποδειχθεί ότι οι πολυτέλειες μπορεί να είναι εθιστικές για τους ανθρώπους, όπως τα ναρκωτικά ή το αλκοόλ, τα οποία δημιουργούν ανάγκες για συνεχή διέγερση, ενθουσιασμό κι ευχαρίστηση. Ο εσωτερικός μας εαυτός πολλές φορές αποκόπτεται επειδή αναζητά άλλα κι εμείς τον αφήνουμε στη γωνία, του κλείνουμε και την πόρτα- όταν επιμένει υπερβολικά- καθησυχάζοντας τον εαυτό μας ότι αυτός είναι ο σύγχρονος τρόπος ζωής κι είμαστε αναγκασμένοι να τον ακολουθήσουμε. Αλλά συχνά ανακαλύπτουμε ότι τα εν λόγω αγαθά και οι εμπειρίες είναι υπερτιμημένα. Γιατί στο τέλος, οι επιδράσεις χάνονται κι αρχίζουμε να αναρωτιόμαστε σχετικά με την προσπάθειά μας για την ευτυχία.
Πολλοί από τους ανθρώπους που έρχονται σε κάποιο ψυχοθεραπευτικό γραφείο γνωρίζουν ότι έχουν υποβληθεί σε μια ρουτίνα χωρίς νόημα και ότι έχουν χάσει πολύ χρόνο και ενέργεια σε πράγματα που δεν έχουν αξία και τελικά είναι επιβλαβή για τους ίδιους. Έρχονται κι αυτοί σε μία κρίση, όταν αντιμετωπίζουν κάποια αντιξοότητα, όταν βιώνουν ένα τέλμα. Αν και κανένας από εμάς δεν αποζητά να βρεθεί σε μια τέτοια συνθήκη, συχνά γίνεται η αρχή ενός πιο στοχαστικού τρόπου ζωής και μιας αναζήτησης για ένα βαθύτερο νόημα στη ζωή. Κι αυτή η αναζήτηση μπορεί να γίνει πηγή δύναμης κι ελπίδας.
Γιατί το νόημα αναδεικνύεται ακριβώς επειδή υπάρχει το σκοτάδι και το φως. Χωρίς το ένα δεν υπάρχει το άλλο κι εάν θέλουμε να ζούμε μια ικανοποιητική ζωή, πρέπει να έρθουμε σε αρμονία με το γεγονός ότι όλες οι αποχρώσεις είναι μέρος του συνόλου. Φανταστείτε το ουράνιο τόξο, το πολύχρωμο ουράνιο τόξο που για να μπορέσουμε να το δούμε χρειάζεται βροχή κι ήλιος…
Η ψυχοθεραπεία, λοιπόν, δεν είναι, κι αυτή, μια μονόπλευρη αναζήτηση μιας μόνιμης ευδαιμονίας. Θεραπευτής και θεραπευόμενος είναι συνταξιδιώτες και το μονοπάτι μπροστά δεν είναι αυτό που θα τους οδηγήσει σε μια ευτυχισμένη ζωή, κάπου σε μια μακρινή ανατολή, αλλά αυτό που θα τους επιτρέψει να ανιχνεύσουν το χάρτη της ανθρώπινης ζωής, δίνοντας τη δυνατότητα για προσωπικές κατευθύνσεις προς ένα πιο ολοκληρωμένο τρόπο ζωής.
​
Τριανταφυλλοπούλου Μαρία