Το άγχος αποτελεί ένα γνώριμο και οικείο συναίσθημα για όλους τους ανθρώπους. Είναι ένα λειτουργικό συναίσθημα, το οποίο θέτει τον οργανισμό σε κατάσταση ετοιμότητας και βοηθά στην αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων. Όταν το βίωμα είναι υπερβολικό σε ένταση, δυσανάλογο σε σχέση με το ερέθισμα που το προκαλεί και επίμονο στο χρόνο τότε ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη κάποιας αγχώδους διαταραχής. Τότε χάνει τη λειτουργικότητα του και αντί να προετοιμάζει τον οργανισμό, τον παρεμποδίζει. Σύμφωνα με αρκετές έρευνες η συχνότητα εμφάνισης κάποιας αγχώδους διαταραχής κατά τη διάρκεια της ζωής στο γενικό πληθυσμό 13,6- 28,8%.
ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΦΟΒΟΣ
Το άγχος, όμως, είναι μια κατάσταση που το μυαλό μας χρησιμοποιεί για να θέσει τον οργανισμό σε ετοιμότητα όταν θεωρεί ότι υπάρχει κάποια απειλή και περιγράφει μια γενικότερη κατάσταση του οργανισμού. Ο φόβος έχει στόχο να μας προστατέψει και γι αυτό ενεργοποιεί την κατάσταση του άγχους. Η καθοριστική διαφορά ανάμεσα στο φόβο και το άγχος έχει να κάνει με το είδος του ερεθίσματος που προκαλεί το συναίσθημα. Φοβόμαστε κάτι που με τη βοήθεια των αισθήσεων μας θεωρούμε ως απειλητικό (εξωτερικό ερέθισμα). Το άγχος μπορεί να είναι ρεαλιστικό ή μη, δηλαδή να βασίζεται σε πραγματική απειλητική κατάσταση ή να φοβόμαστε κάτι που δεν είναι απειλητικό ή να μη γνωρίζουμε την αιτία του.
ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΤΑΙ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ
Μπορεί να βιωθεί ως κάποιας μορφής ένταση ή πίεση. Το ήπιο άγχος αποκαλείται ανησυχία ή αγωνία, ενώ το έντονο άγχος βιώνεται ως τρόμος ή πανικός. Επίσης μπορεί να βιωθεί ως ανεπίλυτος φόβος ή να συνδεθεί με μια αίσθηση απώλειας του ελέγχου.
ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΑΓΧΟΥΣ
Ως αγχώδεις διαταραχές ορίζονται συνήθως οι ασθένειες, που έχουν έντονα επίπεδα άγχους με συχνά αδιευκρίνιστο λόγο ή αιτία. Εμπεριέχουν ιδιαίτερη ένταση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Φοβίες (αγοραφοβία, υψοφοβία, κλειστοφοβία κλπ.) εμφανίζονται όταν υπάρχει συγκεκριμένο φοβικό ερέθισμα, δηλαδή κάποιο γεγονός ή κατάσταση που προκαλεί έντονη δυσφορία. Απεναντίας, απουσία του παραπάνω ερεθίσματος το άτομο δεν βιώνει κανένα φόβο. Στις αγχώδεις διαταραχές υπάρχει μια έκδηλη ανησυχία, μια ταραχή και συνήθως μια αδιευκρίνιστη κινητικότητα, που υποκινείται από έντονο και επίμονο άγχος. Το άτομο κατανοεί, ότι το άγχος του στερείται αντικειμενικής αιτιολογίας, έχει πλήρη επαφή με την πραγματικότητα και υποφέρει έντονα από τα συμπτώματα του. Οι Διαταραχές Άγχους προκύπτουν από συνδυασμό γενετικών, βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Στις αγχώδεις διαταραχές κυριαρχεί ο φόβος και η αρνητική σκέψη. Τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι εμφανίζουν συμπτώματα όπως αδυναμία συγκέντρωσης στην εργασία τους, δημιουργία άσχημων/καταστροφικών εικόνων και επαναφορά στο μυαλό τους άσχημων τραυματικών εμπειριών.
ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΣΤΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ
Είναι αλήθεια πως αυτό που διατηρεί το άγχος στους ενήλικες είναι µια σειρά από φαύλους κύκλους που έχουν σχέση µε τον τρόπο σκέψης του ατόμου. Στους ενήλικες έχει παγιωθεί πια ο τρόπος σκέψης τους και οι άλυτες υποθέσεις των προηγούμενων χρόνων έχουν πιο σταθερή εμφάνιση. Στην ενήλικη ζωή ένας μεγάλος βαθμός ανησυχίας και πλήθος αρνητικών συναισθημάτων κάνουν το άτομο να σκέφτεται συνέχεια τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, το ίδιο το άγχος (δηλ. τα συμπτώματα που εμφανίζονται), καθώς επίσης την αυτοπεποίθηση του, τον κόσμο γύρω του και τη ζωή του γενικότερα. Ο ανθρώπινος ψυχισμός λειτουργεί με απωθήσεις. Βάζει συνεχώς στην άκρη πράγματα κατά την παιδική ηλικία. Το άγχος που δεν γνωρίζουμε από πού πηγάζει συνδέεται με συναισθήματα και εμπειρίες. Είναι μια αλυσίδα πραγμάτων, η οποία γυρνάει στο παρελθόν. Το άγχος έχει την ιδιότητα να αποκρύπτει πολύ καλά τις πηγές του. Ο ψυχισμός όμως έχει τρόπους να μας δείξει ότι τα προβλήματα χρειάζονται κάποια βοήθεια.